پرسش:
آیا نماز که از آن به ستون دین یاد شده خود به تنهایی برای بندگی خدا کافی است؟
پاسخ:
هدف از خلقت انسان، خلیفه و جانشین خدا شدن است(1)، که همان کمال شایسته انسانی است. بنابرآیه 56
از سوره «ذاریات» نیز هدف از خلقت انسان، عبودیت و بندگی خداست.(2) از این دو نکته می توان نتیجه گرفت که کمال
انسانی در عبودیت اوست و هر چه بندگی او بیشتر باشد، کامل تر است. به همین دلیل
درتشهد نماز ابتدا به عبد بودن و سپس به رسالت پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله
و سلم ـ گواهی می دهیم. بسیاری از پیامبران الهی که در قرآن نام برده شده اند، به
صفت عبد توصیف شده اند.(3) و از همین جاست که امیرالمؤمنین علی ـ علیه
السّلام ـ می فرمایند: «من قام بشرایط العبودیه أهل للعتق، یعنی هرکس بندگی را به
نهایت برساند، سزاوار آزادی است.»(4)و روشن است که منظور حضرت از آزادی در این جا
رهایی از هرگونه قید و بند و وابستگی غیر الهی است.
انسانی که به تعبیر روایت
