چرا حضرت محمد(ص) که مدینه العلم بودند با زنانی ازدواج کردند که منجر به آزار ایشان شود؟

پرسش:

چرا حضرت محمد(ص) که مدینه العلم بودند با زنانی ازدواج کردند که منجر به آزار ایشان شود؟

پاسخ:

برای ما ثابت شده است که رسول الله(ص) مدینة العلم هستند و علم غیب داشته اند ولی با این حال باید گفت که:

هر چند ائمه (ع) از علم غیب برخوردارند و به وقایع گذشته و حوادث حال و آینده آگاهى دارند؛ اما تکلیف آنان مانند سایر افراد بشر بر اساس علم عادى است و علم غیب براى

آیا روایاتی که دلالت بر نبودن همتایی برای ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) دارند صحیح است ؟پس ازدواج دوم امیرالمومنین به چه دلیل است؟

پرسش:

آیا روایاتی که دلالت بر نبودن همتایی برای ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) دارند صحیح است ؟پس ازدواج دوم امیرالمومنین به چه دلیل است؟

پاسخ:

ازدواج حضرت علی ـ علیه السّلام ـ با حضرت زهرا (س) ازدواجی بی نظیر است و این بی نظیری از جنبه های مختلف است از جمله:
1. ازدواج آنان به امر خدا بوده و از آسمان نازل شده است⁽¹⁾.
2. هر دو معصوم بوده اند چرا که آنان جزء اهل بیت پیامبرند و آیة تطهیر⁽²⁾ در شأن ایشان نازل شده و عصمت آن خاندان پاک را به تمام جهانیان اعلام کرده است.
3. طبق روایات حضرت زهرا (س) سیده زنان (بانوی بانوان) است⁽³⁾ و علی ـ علیه السّلام ـ نیز سید و آقا در دنیا وآخرت می باشد⁽⁴⁾. و...
و اما در ارتباط با سؤال باید گفت: در روایات مختلف با تعابیر گوناگون بر این مطلب تأکید شده است که اگر علی ـ علیه السّلام ـ نبود همتا و هم شأنی برای حضرت زهرا (س) یافت نمی شد⁽⁵⁾. به عنوان نمونه : از پیامبر اکرم ـ صلی علی علیه و آله ـ روایت شده است: «لولا علیٌ ماکانَ لفاطمةَ کفوٌ ابدا⁽⁶⁾» اگر علی ـ علیه السّلام ـ نبود هرگز همتایی برای فاطمه (س) وجود نمی داشت. و فراوانی این گونه روایات صحت آن را تقویت می کند.
اگر زهرا (س) نبود

چرا پیامبر(ص) ازدواج را سنت خود می داند مگر در سایر ادیان ازدواج مرسوم نبوده؟

پرسش:

چرا پیامبر(ص) ازدواج را سنت خود می داند مگر در سایر ادیان ازدواج مرسوم نبوده؟

پاسخ:

این جمله که ازدواج سنت پیامبر است، برگرفته از روایات پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می باشد. آن حضرت به جهت مبارزه با رهبانیت و اندیشه های رهبانی که ممکن بود در شیوه زندگی مسلمانان تاثیر داشته باشد و برخی از مسلمانان به این سبک زندگی گرایش پیدا کنند، این قانون را اعلام کرد و ازدواج را جزء سنن خود معرفی نمود تا مسلمانان به انحرافات کشیده نشوند.
آن حضرت فرموده است: «النِّکاحُ سُنَّتِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی».⁽¹⁾ ازدواج سنت من است و هر کس از سنت من رویگردان شود، مسلمان نیست.

در بحث ازدواج دوگونه حدیث داریم مثل اینکه پیغمبر(ص)ابتدا ازشغل جوانان می پرسیدند وبعد ازدواج و امام صادق(ع): که هرکس بخاطر مال ازدواج نکند به خدا شرک ورزیده است و...آیااین احادیث با هم قابل جمع هستند؟

پرسش:

در بحث ازدواج دوگونه حدیث داریم مثل اینکه پیغمبر(ص)ابتدا از شغل جوانان می پرسیدند و بعد ازدواج و امام صادق(ع): که هرکس به خاطر مال ازدواج نکند به خدا شرک ورزیده است و... آیا این احادیث با هم قابل جمع هستند؟

پاسخ:

نکته :
1. برای پی بردن به نظر دین درباره یک موضوع باید آیات و روایات متعدد و گاه به ظاهر متناقض را کنار هم گذاشت و پس از بررسی همه آنها به نظر دین در آن زمینه دست یافت. بنابراین فقط با در نظر گرفتن یک دسته روایات (به عنوان مثال روایاتی که شغل را شرط اساسی ازدواج می داند) ادعا کرد نظر اسلام درباره ازدواج استنباط شده است، بلکه باید روایات دیگر که در این باب وارد شده است مورد غفلت واقع نشود.
2. از آنجا که یک عذر تقریبا عمومی و بهانه همگانی برای فرار از زیر بار ازدواج و تشکیل خانواده، مساله فقر و نداشتن امکانات مالی است قرآن و روایات به این موضوع پرداخته است و بر این مطلب تاکید می کند که از فقر و تنگدستی نگران نباشید چرا که اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنها را از فضل خود بی نیاز می سازد و چه بسا ازدواج سبب غنا و بی نیازی می شود.⁽¹⁾
دلیل آن هم با دقت روشن می شود، زیرا انسان تا مجرد است احساس مسئولیت نمی کند نه ابتکار و نیرو و استعداد خود را به اندازه کافی برای کسب درآمد مشروع به کار می گیرد و نه به هنگامی که درآمدی پیدا کرد در حفظ و بارور کردن آن می کوشد. اما بعد از ازدواج شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعی می شود و خود را شدیداً مسئول حفظ همسر، آبروی خانواده، تأمین خانواده، زندگی فرزندان و آینده خود و آنها می بیند به همین دلیل تمام هوش و ابتکار و استعداد خود را به کار می گیرد و تلاش می کند. از طرف دیگر ازدواج، مشکلات و فشارهای روحی و روانی و جنسی جوان را که در نتیجه تنهایی و مجرد بودن بر او وارد می آمد را بر طرف می کند و باعث می شود تا جوان با انگیزه و توان بیشتری برای کسب امکانات زندگی تلاش کند.⁽²⁾ در ضمن زمانی که جوان ازدواج می کند به علت اجتماعی شدن بیشتر از کمک و همیاری والدین و اقوام و اطرافیان بهرمند می شود و بهتر می تواند با مشکلات زندگی روبرو شود بدون شک امدادهای الهی و نیروهای مرموز معنوی نیز به کمک چنین افرادی می آید که برای انجام وظیفه انسانی و حفظ پاکی خود اقدام به ازدواج می کنند.⁽³⁾
3. طبق بیان بالا روشن شد که ازدواج باعث شکوفا شدن استعدادهای مختلف انسان در پرتو تلاش و کوشش می شود و موجب می شود جوانی که تا دیروز با بی خیالی و بی مسولیتی گذران عمر می کرد امروز سایه سنگین مسئولیت خانوادگی را بر دوش خود احساس کند و در نتیجه با سعی و کوشش، تمام نیروهای خود را به کار گیرد تا بر مشکلات مادی غلبه کند. آری زمانی یاری و امدادهای الهی شامل حال انسان می شود که برای انجام وظیفه دینی خود اقدام کند و از هیچ سعی و کوششی دریغ نکند، نه این که به امید امدادهای الهی خود را کنار کشد و با تنبلی و سستی امید حل مشکلات مادی خود را داشته باشد و زمانی که با اعتراض دیگران روبرو شود به آیه یا روایتی که در این باب وارد شده است تمسک کند. به بیان دیگر زمانی که انسان با کار و تلاش زمینه پذیرش لطف و فضل و امداد الهی را در خود ایجاد کرد و تنبلی و سستی را کنار گذاشت، امدادهای الهی و فضل خداوند شامل حال او می شود و او در تمام لحظات زندگی خود شاهد عنایات الهی خواهد بود بنابراین برای اینکه انسان در زندگی خود از عنایات الهی بهرمند باشد باید زمینه های پذیرش آن را در زندگی خود ایجاد کند.⁽⁴⁾
4. زندگی بزرگانی مانند آیت الله مدرس، آیت الله بهشتی و... به عنوان اسلام شناسان واقعی، شاهد بر این مطلب است که انسان برای فراهم کردن امکانات مادی زندگی خود علاوه بر توکل بر خدا و اتکاء بر لطف، باید با سعی و تلاش، تمام استعدادها و نیروهای خود را به کار گیرد و از هیچ کوششی فرو گذار نکند.
5. کسی که قصد ازدواج دارد باید از حداقل امکانات مادی برخوردار باشد و در این زمینه نیز از آمادگی لازم برخوردار باشد تا بتواند بستری مناسب برای زندگی مشترک فراهم کند. در ضمن خانواده ها زمانی اجازه ازدواج فرزند خود را می دهند که مطمئن باشند طرف مقابل توانایی کسب حداقل در‌آمد برای زندگی مشترک را دارد و می تواند روی پای خود بایستد و چرخ زندگی را بچرخاند.

---

پاورقی:

1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ هجدهم، ج14، ص458.
2. همان، ص465.
3. همان.
4. اقتباس از: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، نظر دارالکتب الاسلامیه، چاپ هفتم، ج15، ص122.

باتوجه به اینکه ازدواج امری واجب نیست ، پس چرا پیغمبر اکرم (ص) می فرماید :«هر کس ازدواج نکند از ما نیست» ؟

پرسش:

باتوجه به اینکه ازدواج امری واجب نیست ، پس چرا پیغمبر اکرم (ص) می فرماید :«هر کس ازدواج نکند از ما نیست» ؟

پاسخ:

ازدواج گرچه عملی نیکو و خداپسندانه است، امری واجب نیست بلکه مستحب و به عبارت دقیق تر مستحّب موکّد است. یعنی مستحبی که بسیار بر انجام آن تاکید شده است. و این گونه احادیث از پیامبر و خاندان پاکش ـ علیهم السلام ـ نیز در واقع بیانگر این تاکید می باشند.
اما حدیثی که از پیامبر نقل شده و مشهور هم هست، این چنین است: «النکاح سنّتی فمن رغب عن سنّتی فلیس منّی»⁽¹⁾ ازدواج سنّت من است پس هر که از سنّت من، روگرداند از من نیست. معنای درست حدیث این است که: «... هر که از سنّت من روی گرداند و آن را بد انگارد از من نیست.» و نه «هر که سنّت مرا انجام ندهد». پس ممکن است کسی