چرا در قرآن هیچگونه اشاره ای به نام علی(ع) و حادثه غدیر که مهمترین دلیل شیعیان بر ولایت امیرالمونین علی(ع) نشده است؟

پرسش:

چرا در قرآن هیچگونه اشاره ای به نام علی(ع) و حادثه غدیر که مهمترین دلیل شیعیان بر ولایت امیرالمونین علی(ع) نشده است؟

پاسخ:

در قرآن کریم بسیاری از آیات به اعتقاد شیعه و سنی دربارة حضرت علی ـ علیه السّلام ـ و سایر ائمه ـ علیهم السّلام ـ نازل شده است، و از جمله آیاتی که در شأن علی ـ علیه السّلام ـ نازل شده است آیه تبلیغ و آیه اکمال است که به طور اختصار به آن اشاره می‌شود:

آیة تبلیغ خداوند می‌فرماید: ای پیامبر! آن چه را که خداوند بر تو نازل کرده است به مردم برسان و اگر چنین نکنی، گویا رسالت خویش را به انجام نرسانده‌ای و خداوند تو را از مردم حفظ خواهد کرد و به راستی خداوند گروه کافران را هدایت نمی‌کند.⁽¹⁾
به اتفاق شیعه و عدّه‌ای از بزرگان اهل‌سنت آیة مذکور در مورد ولایت و امامت امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ در واقعه غدیرخم بر پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ نازل شده است، چنان‌که سعید خدری و ابن عباس نقل کرده‌اند: که آیة شریفه یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْک... در روز غدیر خم بر پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در مورد علی بن ابی‌طالب ـ علیه السلام ـ نازل شده است.⁽²⁾

آیة اکمال چنان‌که می‌فرماید: امروز دین را برای شما کامل نمودم و نعمت خویش را به شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دین برای شما اختیار نموده بدان راضی شدم،⁽³⁾ آیه فوق به اتفاق علمای شیعه⁽⁴⁾ و گروهی از علمای اهل‌سنت درباره علی ـ علیه السّلام ـ نازل شده است، چنان که خوارزمی نقل نموده است که بعد از بالا بردن دست علی ـ علیه السّلام ـ توسط پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در غدیر خم، و معرفی آن به عنوان ولی و جانشین خود، هنوز پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و علی ـ علیه السّلام ـ از هم جدا نشده بودند که آیه اکمال «الیوم اکملت...» نازل شد، حضرت فرمود:
الله اکبر بر کامل نمودن دین و تمام نمودن نعمت و رضایت خداوند به رسالت من و ولایت علی ـ علیه السّلام ـ و «رضی الرب برسالاتی و الولایة لعلی» پس در حق یاری‌کنندگان علی ـ علیه السّلام ـ دعا فرمود و خوارکنندگان علی ـ علیه السّلام ـ را نفرین⁽⁵⁾ امّا با این حال می‌بینیم که در قرآن اسمی از علی ـ علیه السّلام ـ و واقعه غدیر نیامده است، ولی می‌توان گفت که به خاطر مصالحی به اسم علی ـ علیه السّلام ـ و واقعه غدیر تصریح نشده است و از جمله ی مصالح:
از یک طرف می‌دانیم که امت اسلامی اعم از شیعه و سنی یک دشمن مشترک دارند که هدف آنها نابود کردن اسلام و از بین بردن ابهت و اقتدار و اتحاد مسلمین است، و هدف‌شان این است که به جهان ثابت کنند که اسلام دین جهانی نیست و نمی‌تواند انسان را به سعادت دنیوی و اخروی خود برساند.
و از طرف دیگر بین شیعه و سنی مشترکات زیادی وجود دارد اگرچه در بعضی از مسائل اختلافاتی با هم دارند، البته این اختلافات هم با بحث و گفتگوی علمی یا قابل حلّ هستند و یا حداقل قابل تقریب و نزدیکی به هم می‌باشند، حال با توجه به این دو نکته، باید برادران تشیع و تسنن در کنار هم با برادری و اخوت زندگی کنند، و از دامن زدن به اختلافات جزئی پرهیز کنند. چون این‌گونه مسائل باعث تفرقه امت اسلامی و موجب سوء استفاده دشمنان اسلام خواهد شد.

---

پاورقی:

1. مائده: 67.
2. الف: منابع شیعه، ر،ک: امینی نجفی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، 1372، ج 1، ص 223 ـ 214، و ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان، پیام قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، چاپ دوم، 1374، ج 9، ص 389ـ117. ب: منابع اهل‌سنت، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر السیوطی، تفسیر در المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج 2، ص 327، در ذیل آیه 67، سوره مائده، رشید رضا، تفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ج 6، ص 463، ذیل آیه مذکور.
3. مائده: 5.
4. الغدیر، پیشین، ج 1، ص 237، 230. ر.ک: پیام قرآن، پیشین، ج 9، ص 188 و...
5. المناقب خوارزمی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة مجماعة المدرسین، چاپ سوم، 1417، خطبه 135، روایت 152. ر.ک: حافظ حسکانی، شواهد التنزیل، بیروت، مؤسسه الاعلمی، 1392ه‍ ، ج1، ص 157، حدیث 211.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر :

1-الغدیر ، ج1 ،ص223-214

2-پیام قرآن ، ج9 ، ص117-289