چرا امام جواد(ع) و امام حسن(ع) زنان ناصالحی گرفتند که منجر به شهادت آنان شود درصورتی که در قرآن به گرفتن زن صالح برای صالحان تاکید شده است؟

پرسش:

چرا امام جواد (ع) و امام حسن (ع) زنان ناصالحی گرفتند که منجر به شهادت آنان شود درصورتی که در قرآن به گرفتن زن صالح برای صالحان تاکید شده است؟

پاسخ:

آیه 26 سوره نور :

لْخَبیثاتُ لِلْخَبیثینَ وَ الْخَبیثُونَ لِلْخَبیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ أُولئِکَ مُبَرَّؤُنَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَریم
زنان ناپاک براى مردان ناپاک و مردان ناپاک براى زنان ناپاک و زنان پاک براى مردان پاک و مردان پاک براى زنان پاک. آنها از آنچه در باره‏شان مى‏گویند منزهند. آمرزش و رزق نیکو براى آنهاست.

بر اساس قاعده کلی و اصل جامعه شناختی درست است که همه جا، همنوعان سراغ همنوعان می روند و هر گروه و دسته ای با هم سنخ خود، گرم و صمیمی اند. و هم چنین ضرب المثل عربی است: «السنخیة علّة الانضمام» هم نوعی و هم سخنی سبب همگرائی می گردد. ولی اصل اجتماعی و قانون عمومی یک مطلب است، و جواز شرعی ازدواج و منع آن که در آیه شریفه مطرح شده آمده است، چیزی دیگری است. به همین جهت لازم است که بررسی شود، مراد آیه دقیقا چه است و آیا ازدواج برخی پیامبران و امامان مصداق ازدواج منهی در آیه است و یا خیر.
بنابراین،

فاصله بین عقد و عروسی کم باشد یا زیاد ؟ اثرات طولانی شدن آن چیست؟

پرسش:

فاصله بین عقد و عروسی کم باشد یا زیاد ؟ اثرات طولانی شدن آن چیست؟

پاسخ:

ازدواج سفری است که دختر و پسر از همدلی آغاز نموده و با همراهی و همکاری هم آن را ادامه می‌دهند و به سوی اتحاد و یک رنگی گام برمی‌دارند ، آن دو پس از عقد شرعی و محرمیّت با کمال مسرّت و خوش دلی از انس و محبّت یکدیگر و از گرمای وجود هم لذت می‌برند .
دوران نامزدی از بهترین و شیرین‌ترین و سازنده‌ترین ایام زندگی است که اگر با این دوران با ظرافت و مهارت برخورد شود و به وظایف مخصوص آن عمل گردد عاملی مهم در بالندگی و استحکام دوره‌های بعدیِ زندگی است.
لذا گذراندن این دوران از جهات مختلفی مفید می‌باشد:

آیا قمر در عقرب یک واقعیت شرعیست ؟و آیا در ازدواج و سایر مسائل تاثیر دارد ؟

پرسش:

آیا قمر در عقرب یک واقعیت شرعیست ؟و آیا در ازدواج وسایر مسائل تاثیر دارد ؟

پاسخ:

قمر در عقرب پدیده ای نجومی است و توضیح آن به این صورت است که:

 ماه در گردش خود به دور زمین، مداری دارد که این مدار به برج هایی تقسیم شده و در هر زمان در یکی از این مناطق قرار می گیرد، یکی از آن مناطق برج عقرب (یکی ازصورت های فلکی) است، و برای تشخیص این موقعیت باید به تقویم های نجومی و اهل فنّ آن رجوع کنید.
اما نکته قابل توجه این که لحظه ها و مکان ها

چرا پیامبر(ص) ازدواج را سنت خود می داند مگر در سایر ادیان ازدواج مرسوم نبوده؟

پرسش:

چرا پیامبر(ص) ازدواج را سنت خود می داند مگر در سایر ادیان ازدواج مرسوم نبوده؟

پاسخ:

این جمله که ازدواج سنت پیامبر است، برگرفته از روایات پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می باشد. آن حضرت به جهت مبارزه با رهبانیت و اندیشه های رهبانی که ممکن بود در شیوه زندگی مسلمانان تاثیر داشته باشد و برخی از مسلمانان به این سبک زندگی گرایش پیدا کنند، این قانون را اعلام کرد و ازدواج را جزء سنن خود معرفی نمود تا مسلمانان به انحرافات کشیده نشوند.
آن حضرت فرموده است: «النِّکاحُ سُنَّتِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی».⁽¹⁾ ازدواج سنت من است و هر کس از سنت من رویگردان شود، مسلمان نیست.

در بحث ازدواج دوگونه حدیث داریم مثل اینکه پیغمبر(ص)ابتدا ازشغل جوانان می پرسیدند وبعد ازدواج و امام صادق(ع): که هرکس بخاطر مال ازدواج نکند به خدا شرک ورزیده است و...آیااین احادیث با هم قابل جمع هستند؟

پرسش:

در بحث ازدواج دوگونه حدیث داریم مثل اینکه پیغمبر(ص)ابتدا از شغل جوانان می پرسیدند و بعد ازدواج و امام صادق(ع): که هرکس به خاطر مال ازدواج نکند به خدا شرک ورزیده است و... آیا این احادیث با هم قابل جمع هستند؟

پاسخ:

نکته :
1. برای پی بردن به نظر دین درباره یک موضوع باید آیات و روایات متعدد و گاه به ظاهر متناقض را کنار هم گذاشت و پس از بررسی همه آنها به نظر دین در آن زمینه دست یافت. بنابراین فقط با در نظر گرفتن یک دسته روایات (به عنوان مثال روایاتی که شغل را شرط اساسی ازدواج می داند) ادعا کرد نظر اسلام درباره ازدواج استنباط شده است، بلکه باید روایات دیگر که در این باب وارد شده است مورد غفلت واقع نشود.
2. از آنجا که یک عذر تقریبا عمومی و بهانه همگانی برای فرار از زیر بار ازدواج و تشکیل خانواده، مساله فقر و نداشتن امکانات مالی است قرآن و روایات به این موضوع پرداخته است و بر این مطلب تاکید می کند که از فقر و تنگدستی نگران نباشید چرا که اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنها را از فضل خود بی نیاز می سازد و چه بسا ازدواج سبب غنا و بی نیازی می شود.⁽¹⁾
دلیل آن هم با دقت روشن می شود، زیرا انسان تا مجرد است احساس مسئولیت نمی کند نه ابتکار و نیرو و استعداد خود را به اندازه کافی برای کسب درآمد مشروع به کار می گیرد و نه به هنگامی که درآمدی پیدا کرد در حفظ و بارور کردن آن می کوشد. اما بعد از ازدواج شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعی می شود و خود را شدیداً مسئول حفظ همسر، آبروی خانواده، تأمین خانواده، زندگی فرزندان و آینده خود و آنها می بیند به همین دلیل تمام هوش و ابتکار و استعداد خود را به کار می گیرد و تلاش می کند. از طرف دیگر ازدواج، مشکلات و فشارهای روحی و روانی و جنسی جوان را که در نتیجه تنهایی و مجرد بودن بر او وارد می آمد را بر طرف می کند و باعث می شود تا جوان با انگیزه و توان بیشتری برای کسب امکانات زندگی تلاش کند.⁽²⁾ در ضمن زمانی که جوان ازدواج می کند به علت اجتماعی شدن بیشتر از کمک و همیاری والدین و اقوام و اطرافیان بهرمند می شود و بهتر می تواند با مشکلات زندگی روبرو شود بدون شک امدادهای الهی و نیروهای مرموز معنوی نیز به کمک چنین افرادی می آید که برای انجام وظیفه انسانی و حفظ پاکی خود اقدام به ازدواج می کنند.⁽³⁾
3. طبق بیان بالا روشن شد که ازدواج باعث شکوفا شدن استعدادهای مختلف انسان در پرتو تلاش و کوشش می شود و موجب می شود جوانی که تا دیروز با بی خیالی و بی مسولیتی گذران عمر می کرد امروز سایه سنگین مسئولیت خانوادگی را بر دوش خود احساس کند و در نتیجه با سعی و کوشش، تمام نیروهای خود را به کار گیرد تا بر مشکلات مادی غلبه کند. آری زمانی یاری و امدادهای الهی شامل حال انسان می شود که برای انجام وظیفه دینی خود اقدام کند و از هیچ سعی و کوششی دریغ نکند، نه این که به امید امدادهای الهی خود را کنار کشد و با تنبلی و سستی امید حل مشکلات مادی خود را داشته باشد و زمانی که با اعتراض دیگران روبرو شود به آیه یا روایتی که در این باب وارد شده است تمسک کند. به بیان دیگر زمانی که انسان با کار و تلاش زمینه پذیرش لطف و فضل و امداد الهی را در خود ایجاد کرد و تنبلی و سستی را کنار گذاشت، امدادهای الهی و فضل خداوند شامل حال او می شود و او در تمام لحظات زندگی خود شاهد عنایات الهی خواهد بود بنابراین برای اینکه انسان در زندگی خود از عنایات الهی بهرمند باشد باید زمینه های پذیرش آن را در زندگی خود ایجاد کند.⁽⁴⁾
4. زندگی بزرگانی مانند آیت الله مدرس، آیت الله بهشتی و... به عنوان اسلام شناسان واقعی، شاهد بر این مطلب است که انسان برای فراهم کردن امکانات مادی زندگی خود علاوه بر توکل بر خدا و اتکاء بر لطف، باید با سعی و تلاش، تمام استعدادها و نیروهای خود را به کار گیرد و از هیچ کوششی فرو گذار نکند.
5. کسی که قصد ازدواج دارد باید از حداقل امکانات مادی برخوردار باشد و در این زمینه نیز از آمادگی لازم برخوردار باشد تا بتواند بستری مناسب برای زندگی مشترک فراهم کند. در ضمن خانواده ها زمانی اجازه ازدواج فرزند خود را می دهند که مطمئن باشند طرف مقابل توانایی کسب حداقل در‌آمد برای زندگی مشترک را دارد و می تواند روی پای خود بایستد و چرخ زندگی را بچرخاند.

---

پاورقی:

1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ هجدهم، ج14، ص458.
2. همان، ص465.
3. همان.
4. اقتباس از: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، نظر دارالکتب الاسلامیه، چاپ هفتم، ج15، ص122.

منظور از دحوالارض چه زمانی است ؟

پرسش:

منظور از دحوالارض چه زمانی است ؟

پاسخ:

بیست و پنجم ذی القعده روزی است که معروف و مشهور است که در چنین روزی دحو الارض اتفاق افتاد و به همین خاطر این روز و شبش از ایام و لیالی شریفه است که خداوند رحمت خود را در این روز و شب شامل حال بندگانش می کند و بر اساس روایات اسلامی به قیام و عبادت در آن اجر و ثواب فراوانی تعلق می گیرد. و روز دحوالارض یکی از روزهائی است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است.
دحو از لحاظ لغوی به معنای، بسط دادن و گستراندن است.⁽¹⁾ و دحو الارض یعنی گستراندن زمین و کشیدن زمین، و نیز به چیزی که گسترده و همچنین کشیده شود (دحو الشیء) گفته می شود. یعنی گسترده شد.⁽²⁾
و آیه قرآن که می فرماید: و الارض بعد ذلک دحها⁽³⁾ اشاره به این معنی دارد.
یعنی و زمین را بعد از آن (برای انتفاع بشر و سایر مخلوقات) بگسترانید.
و اینکه در دعای علی ـ علیه السلام ـ وارد شده است! اللّهم داحی المدحوات، یعنی بسط دهنده و گستراننده زمین و وسعت دهنده.⁽⁴⁾ اشاره به این معنا دارد که خداوند زمین را از کعبه و محل آن گستراند و روز دحوالارض که به روز 25 ذی القعده گفته می شود. اشاره به این است که در چنین روزی خداوند بعد از اینکه مکان کعبه را ظاهر و آشکار کرد شروع به گستراندن زمین از این نقطه کرد و به همین خاطر ، دحوالارض گفته می شود یعنی روز گستراندن و بسط دادن به زمین، در احادیث و روایات و متون اسلامی به این مسئله اشاره شده است. چنان چه شیخ طوسی می گویدند.

دحوالارض  به روز 25 ذی القعده اطلاق می شود که در چنین روزی خداوند زمین را از زیر کعبه گسترش داد.⁽⁵⁾ و در چنین روزی روزه و غسل مستحب است و مخصوصا روزه که ثوابش معادل ثواب شصت سال عبادت است.
در روایتی از امام رضا ـ علیه السلام ـ نقل شده است که روز 25 ذی القعده همان روز دحوالارض که در چنین روزی خداوند زمین را از نقطه کعبه وسعت داد و نیز در چنین روزی حضرت ابراهیم و حضرت عیسی ـ علیهما السلام ـ متولد شدند.⁽⁶⁾ البته این تاریخ مطابق با تاریخ قمری است و با تاریخ میلادی منافات ندارد.
بر اساس آیه 96 سوره آل عمران که می فرماید: إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکةَ مُبَارَکا وَهُدًی لِّلْعَالَمِینَ⁽⁷⁾
اول خانه ای که برای مکان عبادت خلق بنا شد همان خانه کعبه است که در آن برکت و هدایت خلایق است.
بین مفسران و دانشمندان در نحوه گستراندن زمین اقوال مختلفی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می شود.
1. برخی می گویند که زمین در ابتدا زیر آب غرق بود، تدریجا آبها در گودال های زمین قرار گرفت و خشکی ها سر برآورد و گسترده شد و اول نقطه ای که سر بر آورد محل کعبه بود و از آن تعبیر به دحوالارض  می شود.⁽⁸⁾
2. و نیز گفته شده در آغاز زمین به صورت پستی ها و بلندی های تند و غیر قابل سکونت بود و باران های سیلابی به صورت مدام می بارید. ارتفاعات زمین را می شست و در دره ها جمع می کرد و تدریجا زمین های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع به وجود آمد.⁽⁹⁾
3. از امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ نیز قول سومی نقل شده است که فرمودند: خدای متعال وقتی می خواست زمین را خلق کند، بادها را فرمان داد تا به شکم آب بزنند و آب را به موج در آورند، آبها در اثر طوفان کف کرده، همه کف ها یک جا جمع شد، که همان محل فعلی کعبه به وجود آمد. آنگاه آن را به صورت کوهی از کف درآورده، زمین را از زیر (دامنه) آن کوه بگسترانید و آیه «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین» سخن از همین مطالب دارد.⁽¹⁰⁾ پس اولین بقعه ای که خدا از زمین خلق کرده کعبه بود و سایر نقاط از ناحیه کعبه گسترانیده شدند و به این امر دحو الارض گفته می شود.
پس خداوند در خلقت زمین ابتدا موضع و محل کعبه را خلق کرد که آن محاذی بیت المعمور در عرش الهی است و ملائکه در آسمان به سان انسان ها در روی زمین دور آن طواف می کنند و بعد از خلق محل کعبه زمین از نقطه کعبه وسعت یافت و گسترانیده شد.⁽¹¹⁾
در روایتی از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است که حضرت فرمودند: 25 ذی القعده خداوند محل بیت را وضع (خلق) کرد و آن اولین رحمتی بود که خداوند بر روی زمین ایجاد کرد.⁽¹²⁾ همان طور که قبلا ذکر شده در این زمینه روایات فراوانی از سوی معصومین ـ علیهم السلام ـ نقل شده است که غالبا به موارد ذکر شده اشاره دارند.
بنابراین، دحو به معنای بسط دادن و گستراندن است و دحوالارض نیز به معنای گستراندن زمین است و علت نامگذاری این است که چون خداوند بعد از خلق محل کعبه از آنجا شروع به گستراندن زمین و قابل سکونت قرار دادن زمین نمود. و این امر در روزی مثل 25 ذی القعده اتفاق افتاد که به خاطر عظمت چنین روزی، روزه و غسل آن سفارش شده است.

---

پاورقی:

1. زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، بیروت: مکتبة الحیاة، (بی تا)، ج2، ص304.
2. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، نشر ثقافة اسلامی، 1408ق، ج2، ص14.
3. نازعات : 30.
4. ابن منظور، لسان العرب، نشر ادب الحوزه، 1405ق، ج14، ص251 و نهج البلاغه، خطبه 72.
5. شیخ طوسی، مبسوط، تهران، حیدری، (بی تا)، ج1، ص282.
6. عاملی، سید محمد، مدارک الاحکام، قم، مهر، 1410ق، ج6، ص265.
7. آل عمران : 96.
8. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامی، 1371ش، ج27، ص43.
9. همان، ج27، ص43.
10. طریحی، همان، ج2، ص15.
11. خوانساری، محقق، مشارق الشموس، قم، آل البیت، (بی تا)، ج2، ص455.
12. همان.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر :

1-ترجمه تفسیر المیزان ، ج3 ، آیت الله محمد باقر موسوی همدانی

2-صحبای حج ، آیت الله جوادی آملی

3-مفاتیح الجنان ، شیخ عباس قمی

با جوان مذهبی که الان دین گریز شده چگونه باید رفتار کرد؟

پرسش:

با جوان مذهبی که الان دین گریز شده چگونه باید رفتار کرد؟

پاسخ:

از عمده مسائلی که امروزه در جامعة ما دیده می شود، مسأله دین گریزی، جوانان است.
اگردین مطابق فطرت است پس چرا برخی افراد دین گریز می شوند؟
با کمی دقت در می یابیم که اغلب در ارائه دین و بیان کننده دین مشکلی وجود دارد. موقعی که فطرت دین پذیر باشدو اصل دین هم خوب باشد، پس در آموزش آن ایرادی وجود دارد.
1. مسائل مربوط به متدینین (نه دین) و رفتارهای نا هنجار آنان وشیوه های غلط آموزش دین.
2. راهکاری علمی در جهت جلب دین گریزان و به طور کلی همه افراد به دین.

آسیب شناسی:

چه عواملی باعث می شود افراد نسبت به دین فاصله بگیرند؟⁽¹⁾

چه کنیم که در حین انجام گناه به یاد خدا بیافتیم و در دام شیطان گرفتار نشویم؟

پرسش:

چه کنیم که در حین انجام گناه به یاد خدا بیافتیم و در دام شیطان گرفتار نشویم؟

پاسخ: 

 متناسب با هر گناه راه های متعددی وجود دارد که انسان خود را از گناه دور سازد.

نکته :
الف: دوری از گناه، نیاز به تمرین و ممارست دارد که خوشبختانه چون جوانان در آستانه زندگی هستند و فطرت پاکشان هنوز آلوده نشده است بسیار راحت تر از میانسالان یا سال خوردگان قادر به ترک گناهان هستند.
ب: نکته مهم دیگر این که انسان خود زمینه ساز گناه نشود. مثلاً برخی کارهای مکروه یا حلال انسان را رفته رفته به ارتکاب گناه می کشاند و انجام گناهان صغیره انسان را مستعد گناه هان کبیره می گرداند. مانند دوستی با افراد ناباب، قرار گرفتن در مکان های آلوده، سستی در نماز و عبادات و ...
ج: آن چه مقاومت ما را در برابر گناهان افزایش می دهند، عوامل مختلفی هستند که در کنار هم کارایی بیشتری دارند در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

بعضی ها فکر میکنند هرچه از مسائل دینی کمتر بدانند و به دنبال آن نروند در این دنیا راحت تر هستند و آن دنیا خدا هم بخاطر ندانستنشان آن ها را می بخشد آیا این ادعا صحیح است ؟

پرسش:

بعضی ها فکر میکنند هرچه از مسائل دینی کمتر بدانند و به دنبال آن نروند در این دنیا راحت تر هستند و آن دنیا خدا هم بخاطر ندانستنشان آن ها را می بخشد آیا این ادعا صحیح است ؟

پاسخ: 

 انسان به عنوان گل سر سبد خلقت، دارای مقام بلندی می باشد، چرا که خداوند متعال او را به عنوان خلیفه خودش در روی زمین قرار داده است. به خاطر همین منصب الهی و والایی که بر دوش او گذاشته شده است لازم است که در جهت انجام وظایف یک خلیفه تلاش فراوانی نماید، اما رسیدن به این جایگاه و حفظ آن، و این که بتواند از عهده این امر مهم و خطیر به خوبی برآید، مستلزم این است که دارای یک برنامه منسجم و محکم باشد تا بر طبق آن طی مسیر کند و به قله سعادت نائل آید. چنین برنامه ای در قالب یک سری دستورات و فرامین که در چهره احکام و عقاید و اخلاقیات و... است توسط خداوند متعال برای بشریت فرستاده شده است تا در سایه این فرامین راه، روشن شود و طی آن آسان شود.

متاسفانه در اطراف ما افرادی هستند که خیلی در مورد زندگی شخصی ما سوال و فضولی میکنند آیا میشود در پاسخ به آنها دروغ گفت تا زندگیمان دچار مشکل نشود ؟

پرسش:

متاسفانه در اطراف ما افرادی هستند که خیلی در مورد زندگی شخصی ما سوال و فضولی میکنند آیا میشود در پاسخ به آنها دروغ گفت تا زندگیمان دچار مشکل نشود ؟

پاسخ:

نکته :
1. سؤال کردن در مورد مسایل شخصی و خصوصی دیگران از نظر اخلاق اسلامی کار مطلوبی نیست. بنابراین مسائلی که به ما ربطی ندارد، نباید از آنها سؤال کنیم و دیگران را در منگنه قرار دهیم.
2. در مواردی که دیگران از ما سؤال می‌کنند، اگر سؤال آنها در مورد مسائل علمی باشد و پاسخ ما می‌تواند از این جهت مفید واقع شود، در حدّ توان باید به دیگران کمک کنیم و اطلاعات و دانش خود را در اختیار دیگران قرار دهیم. اما اگر سؤال دیگران در مورد مسایل شخصی و خصوصی زندگی خود ما باشد یا از مسائل خصوصی دیگران از ما سؤال کنند دراین گونه موارد چون سؤال طرف جنبة فضولی دارد، ما ملزم نیستیم که هر آن چه از ما می‌پرسند پاسخ دهیم و راستش را بگوییم. زیرا مسائلی از این قبیل