بعضی ها فکر میکنند هرچه از مسائل دینی کمتر بدانند و به دنبال آن نروند در این دنیا راحت تر هستند و آن دنیا خدا هم بخاطر ندانستنشان آن ها را می بخشد آیا این ادعا صحیح است ؟
پرسش:
بعضی ها فکر میکنند هرچه از مسائل دینی کمتر بدانند و به دنبال آن نروند در این دنیا راحت تر هستند و آن دنیا خدا هم بخاطر ندانستنشان آن ها را می بخشد آیا این ادعا صحیح است ؟
پاسخ:
انسان به عنوان گل سر سبد خلقت، دارای مقام بلندی می باشد، چرا که خداوند متعال او را به عنوان خلیفه خودش در روی زمین قرار داده است. به خاطر همین منصب الهی و والایی که بر دوش او گذاشته شده است لازم است که در جهت انجام وظایف یک خلیفه تلاش فراوانی نماید، اما رسیدن به این جایگاه و حفظ آن، و این که بتواند از عهده این امر مهم و خطیر به خوبی برآید، مستلزم این است که دارای یک برنامه منسجم و محکم باشد تا بر طبق آن طی مسیر کند و به قله سعادت نائل آید. چنین برنامه ای در قالب یک سری دستورات و فرامین که در چهره احکام و عقاید و اخلاقیات و... است توسط خداوند متعال برای بشریت فرستاده شده است تا در سایه این فرامین راه، روشن شود و طی آن آسان شود.
1. یادگیری احکام و مسائل دینی بر هر فرد
مسلمان واجب است و این دستوری است که از طرف شارع مقدس رسیده است، لذا نمی توان از
زیر بار این تکلیف الهی یعنی وجوب یادگیری تعالیم و احکام الهی به بهانه این که هر
چه کمتر بدانیم راحت تر هستیم و سئوال کمتری را باید پاسخگو باشیم، شانه خالی کرد و
چون وجوب دارد، فردای قیامت در قبال همین مؤاخذه خواهد شد.
2. یکی از دلایل
زیبایی که نازک اندیشان عرصه علم و تقوی می فرمایند، این است که آن چه انسان را به
سوی کمالات سوق می دهد دو چیز است: یکی علم است و دیگری عمل. یعنی آن چه باعث می
شود انسان در پرتو آن به فعلیت برسد علم و عمل است، زیرا علم و عمل، سازنده روح
انسان است و باعث تعالی انسان می گردد و روشن است که عمل کردن بدون علم امکان پذیر
نیست، زیرا علم است که راه را روشن می کند و جهل را از بین می برد و در پرتو آن عمل
درست صورت می گیرد، لذا خداوند متعال در قرآن می فرماید: «آیا کسانی که نمی دانند
با کسانی که می دانند در یک مرتبه می باشند؟».
از این رو کسانی که قائلند هر چه
کمتر بدانند راحت تر زندگی می کنند و در آخرت از پاسخ سئوالات در امانند در جهل
مطلق به سر می برند، زیرا آنچه باعث می شود یک انسان راحت زندگی کند علم و عمل است
که او را می سازند و باعث زندگی آرام برای او می شوند.(1)
3. از سوی دیگر چنین عقیده ای خلاف فطرت
بشری است، زیرا خداوند متعال به گونه ای فطرت بشری را خلق کرده که خود به خود به
دنبال کمال و آرامش است و این روشن و بدیهی است که این چنین کمال و آرامشی در پرتو
ندانستن و جهل حاصل نمی گردد و فقط در پرتو نور هدایت و علم و عمل صالح است که حاصل
می شود. بنابر این برای این که دارای فطرت آرام باشد تا در پرتو آن هم در این دنیا
زندگی آرام داشته باشد و هم در آخرت، لازم است بداند و بعد عمل کند.
4. از طرفی
حسابرسی اشخاص در آخرت متفاوت است، زیرا در دین مبین اسلام بین جاهل مقصر و جاهل
قاصر تفاوت گذاشته شده است، زیرا جاهل مقصر کسی است که امکان یادگیری و کسب علم را
داشته است، ولی او کسب علم نکرده است. اما جاهل قاصر کسی است که اصلاً غافل است یا
امکان یادگیری را نداشته است، لذا در مقام حسابرسی با شخصی که امکان یادگیری را
داشته و لکن برای این که از شرّ پاسخگویی به سئوالات در امان باشد،
یاد نگرفته است با چنین شخصی معامله شخص عالم می شود و آن گونه که از شخص عالم
حسابرسی می شود، از او نیز حسابرسی می شود.
پاورقی:
1. ابراهیمیان، یوسف، ارمغان آسمان، کتابسرای اشراق، چاپ طه، ص329.