شب یلدا چه ویژگی های دارد که در فرهنگ ایرانی اسلامی ما اینقدر جا افتاده است؟
پرسش:
شب یلدا چه ویژگی های دارد که در فرهنگ ایرانی اسلامی ما اینقدر جا افتاده است؟
پاسخ:
شب‌های بلند زمستان، فرصت مناسب و باارزشی برای انجام عبادات، تفکر در آفریده‌های خداوند، مطالعه و هم‌صحبتی با بزرگان و نیکان است:
وَ مِنَ اللَّیْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَ سَبِّحْهُ لَیْلاً طَویلاً(1)
«و پاسی از شب را برای او سجده کن و بخشی از شب، او را تسبیح گوی.»
و پاسى از شب را نماز بگزار و در آن پروردگارت را سجده کن ، و شب هنگام که زمانى طولانى است ، او را تسبیح گوى و به پاکى یاد کن .
«باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود» (سعدی)
در سرمای آغازین زمستان، دور کرسی نشستن و تا نیمه شب میوه و آجیل و غذا خوردن و به فال حافظ گوش کردن از ویژگی های شب یلدا است. برگزاری مراسم یلدا، اگر بتوان نام جشن بر آن نهاد، آیینی خانوادگی است و گردهمایی ها به خویشاوندان و دوستان نزدیک محدود می شود. در کتاب ها و سندهای تاریخی به برگزاری مراسم شب یلدا اشاره ای نشده است. ابوریحان بیرونی از جشن روز اول دی ماه که آن را خرم روز نامند، در دستگاه حکومتی و پادشاهی یاد می کند. نامی از شب یلدا در میان نیست که می توان دلیل آن را خانوادگی و همگانی و غیر رسمی بودن جشن یلدا دانست. خوراکی های یلدا انار در همه جشن ها و آیین ها، در جامعه های ابتدایی یا متمدن، خوردن و آشامیدن بخشی از مشغولیت ها و سرگرمی های جمع را تشکیل می دهد.
دور هم بودن در شب یلدا و انجام صله ی رحم،
موجب افزایش صمیمیت و محبت در نزد اعضای خانواده، رفع کدورت ها و در
نتیجه، ایجاد یک حس و حال مثبت در مغز و روح انسان می شود، پس شب یلدا، تنها طولانی ترین شب سال نخواهد بود بلکه می توان از آن به عنوان یک شب با خواص روحی و تغذیه ای فراوان نام برد.
پاورقی:
1.سوره‌ی انسان، آیه‌ی 26
