سیاست پیغمبر(ص) چگونه بود؟
پرسش:
سیاست پیغمبر(ص) چگونه بود؟
پاسخ:
کَما تَکُونُوا یوَّلی عَلَیکُم.(1)
هر طور باشید همانگونه بر شما حکومت می شود.
زندگانی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله از حیث سیاست و مشی سیاسی
بسیار قابل مطالعه و درس آموزی است. آن حضرت با شریعت جدیدی که از جانب
خدای سبحان به آن مبعوث شد، دین جدید و نظام حکومتی تازه و بدیعی را در
سرزمین جزیرة العرب پی‌افکند که از آغاز نیز منحصر به این سرزمین نبود،
همچنان‌که در کمتر از نیم قرن از آن فراتر رفته، بلاد ایران، شام، مصر و
مغرب را درنوردید و تا قلب آندلس پیش رفت. به این ترتیب، نهالی که با دستان
مبارک آن پیامبر رحمت غرس شده بود، درخت تناوری شد که ریشه‌های آن تا
اعماق سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا گسترده شده و شاخ و برگ آن بر سراسر
گیتی سایه افکند.
بررسی رفتار سیاسی پیامبراکرم در سال‌های نخستین دعوت به اسلام و حرکت
عظیمی که ایشان در سرزمین مکه آغاز کرد، در حالی که گرفتار ضعف شدید سیاسی
بود و دشمنان قدرتمند و مقتدری داشت، می‌تواند برای کسانی که به دنبال به
دست گیری قدرت حکومتی در هر کشوری هستند، آموزنده باشد؛ همان‌طور که مطالعه
عملکرد پیامبر در دوران به دست گرفتن قدرت سیاسی در مدینه و تشکیل حکومت،
برای حاکمان و قدرتمندان کشورهای اسلامی بهترین نمونه از اخلاق قدرت و
رفتار مطلوب حاکمان اسلامی را ارائه می‌دهد. این مطالعه و درس‌آموزی، نه
فقط از دید مسلمانان و به عنوان تأسی به عمل پیشوای دین اسلام اهمیت دارد،
بلکه از دید هر کس که دستی در سیاست دارد یا درباره فلسفه سیاسی مطالعه
می‌کند، قابل تأمل است. مبارزه ثمربخشی که پیامبراکرم در دوران جاهلیت و در
سرزمینی که فرسنگ‌ها با علم و تمدن آن روز بشری فاصله داشت، آغاز کرد و
الگوی حکومتی موفقی که ارائه داد، بهترین نمونه برای مطالعات عمیق بر روی
مباحث مربوط به شیوه آغاز و پیگیری مبارزات سیاسی از هنگام ضعف نیروی
انسانی و تجهیزات مادی تا زمان به دست گرفتن قدرت، در عین رعایت اصول اخلاق
انسانی است. آنچه فیلسوفان سیاسی دربارة شیوه‌های حکومت کردن بر مردم گفته
و نوشته‌اند، تمامی آموزه‌های اندیشمندان غرب و شرق ـ که برای پیروزی در
مبارزات سیاسی و یا پایداری حکومت بیان کرده و رفتار و عملکرد ویژه‌ای را
ارائه داده‌اند ـ همگی با عرضه بر رفتار سیاسی اخلاقی و عملکرد مبارزاتی و
حکومتی پیامبراعظم قابل قضاوت و داوری است. تجربه بشری ثابت کرده است که
حاکمان، پس از گذشت زمانی از زمامداری، در چشم رعایا از عظمت و قداست خالی
می‌شوند، ولی پیامبراکرم چنین سرنوشتی را پیدا نکرد. قداست مقام ایشان در
مدت زمامداری افزون‌تر شد و فراتر رفت؛ نه آن که فروتر گردد.
پاورقی:
1.نهج الفصاحه ص 616 ، ح 2182
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.سایت حوزه http://www.hawzah.net/fa/Subjects/78238
2.سایت راسخون http://rasekhoon.net/article/show/644987
3.سایت پرسمان http://www.ahlebayt.porsemani.ir/content
