چرا بعد از اینکه خیلی سختی کشیدیم و به معنویت رسیدیم دوباره غافل میشویم و قدر آن را نمیدانیم؟

پرسش:

چرا بعد از اینکه خیلی سختی کشیدیم و به معنویت رسیدیم دوباره غافل میشویم و قدر آن را نمیدانیم؟

پاسخ:

پیمودن راه کمال و نیل به مقامات معنوی،‌کار سهل و ساده ای نیست .برخی افراد از همان اول توفیق پیدا نمی کنند، و برخی دیگر در ادامة راه و بعد از آن که به مراتبی از معنویت دست یافتند، با مانع رو برو می شوند. علت این که افراد دوباره به غفلت دچار می شوند، چند چیز است:

1. وسوسة شیطان شیطان، دشمن دیرینة انسان است و همیشه تلاش می کند انسان های مؤمن را بفریبد. خداوند در قرآن بارها این موضوع را گوشزد نموده و فرموده است: یابنی آدم! لایفتننکم الشیطان کما أخرج ابویکم من الجنّةِ⁽¹⁾ ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد هم چنان که پدر و مادر ما یعنی آدم و حوا را از بهشت بیرون کرد.
در روایات آمده است که وقتی فردی کار نیکی انجام می دهد، شیطان به شدّت ناراحت می شود. لذا با تمام وجود سعی می کند هر طور شده او را بفریبد. در برخی موارد وسوسة شیطان حتی افرادی را که سال ها خدا را عبادت کرده اند، از راه راست منحرف می کند. علی ـ‌علیه السّلام ـ می فرماید:

بعضی میگویند تا حال داری عبادت کن و بعضی میگویند سختی عبادت را بچش بالاخره کدام درست است؟

 

پرسش:

از طرفی میگویند تا مقداری که حال داری به عبادت مشغول شوید تا به عبادت بیرغبت نشوی و از طرف دیگر گفته میشود سختی عبادت را به خود بچشان و بر خود هموار کن تا عادت کنی این دو چگونه قابل جمع است؟

پاسخ:

در رابطه با این پرسش باید بگوئیم، که ظاهراً این دو فراز با هم منافات دارند ، اما با تأمل در روایات قابل جمع هستند.

کیفیت جمع:طبق احادیث مختلف ما باید نسبت به واجبات خود جدیّت به خرج دهیم و به هیچ وجه در انجام آنها کوتاهی نکنیم. واجبات مشقت و سختی خاصی دارند که این امور تشریعی در کنار امور تکوینی دیگر مثل سختیهای زندگی و بلاها برای پرورش انسان قرار داده شده است⁽¹⁾. بنابراین در واجبات و فرائض نباید کوتاهی کنیم. البته میتوان با بینش افزایی(مانند مطالعه کتابهائی دینی اعم از اعتقادی و اخلاقی) و همنشینی با صالحان و مطالعه حالات عرفا و اذکار عمومی که مثلا در مفاتیح الجنان بیان شده، کاری کرد که مناجات و عبادات به طور کلی برای انسان شیرین گردد.