آیا حضرت علی اکبر(ع) از امام سجاد(ع) هم که امام معصوم بوده به پیغمبر(ص) شبیه تر بوده اند؟

پرسش:

آیا حضرت علی اکبر(ع) از امام سجاد(ع)  هم که امام معصوم بوده به پیغمبر(ص) شبیه تر بوده اند؟

پاسخ:

امام حسین ـ علیه السّلام ـ شش فرزند داشت یکی از آنها علی بود که در کربلا شهید شد، نام مادر علی لیلی دختر ابی مرّه بن عروة بن مسعود ثقفی بوده است.[1] او در اوائل خلافت عثمان بن عفان متولد گردید از جدش علی ـ علیه السّلام ـ حدیث نقل کرده است ولی شیخ مفید اظهار داشته او پس از شهادت جدش علی متولد شده (42 هـ) ابوالفرج گفته است معاویه روزی پرسید سزاوارترین مردم به خلافت چه کسی می باشد گفتند تو، گفت نه سزاوارترین مردم بر خلافت علی بن الحسین است ........[2] کنیه اش ابوالحسن و ملقب به اکبر می باشد، چون بزرگترین فرزند امام حسین ـ علیه السّلام ـ بود لذا به این لقب، ملقب شده است. بنابر نقل برخی از مورخان و محققان پس از شهادت اصحاب امام حسین علی اکبر نخستین کسی بود که از بنی هاشم به میدان جنگ رفت و به شهادت رسید.[3] او با دیدن تنهایی پدر، برای اجازه از پدر سوار بر اسب به حضورش رسید و از آن حضرت اجازه خواست و امام حسین ـ علیه السّلام ـ او را بدرقه کرد و در حین بدرقه در حالیکه زیباترین و نیکوخوترین مردم را با چشمان اشک بار به میدان جنگ می فرستاد چنین فرمود:«خدایا گواه باش که جوانی به مبارزه ایشان می فرستم که از همه ی مردم اخلاق و اندام و گفتارش به رسول خدا شبیه تر است ما هر وقت شوق دیدار پیامبرت را داشتیم به او می نگریستیم ......»[4]
جمله«..... اَشبه الناس خَلقاً و خُلقاً و منطقاً برسولک ....» یعنی شبیه ترین مردم از نظر رفتار و خلق و خوی و از نظر گفتار به پیامبرت ـ این جمله امام حسین ـ علیه السّلام ـ سه شباهت علی اکبر به پیامبر را بیان می نماید. شباهت اخلاقی آنچه از این روایت استفاده می شود این است که حضرت علی اکبر اخلاقی بسیار نیکو و پسندیده داشت و در این نیک خُلقی به پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ که قرآن  خُلق آن حضرت  را تحسین می نماید، شباهت داشت، حُسن اخلاق پیامبر مورد اعجاب و حیرت قرآن کریم می باشد چنانکه می فرماید: «انک لعلی خلق عظیم ....»[5] وبر اثر همین حُسن خُلق و نوع برخورد پیامبر با مردم بود که اسلام با سرعت چشمگیری رونق و گسترش یافت چنانکه قرآن در این باره سخن گفته است. با این اوصاف اخلاق علی اکبر شباهت کامل به پیامبر داشت که امام حسین ـ علیه السّلام ـ آن را اظهار می نماید. شباهت دیگری که مورد توجه امام بوده است شباهت ظاهری و جسمانی است که با عبارت«خَلقاً» در روایت مطرح شده بنابر اظهار امام، حضرت علی اکبر از نظر قیافه و شمایل به پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ شباهت کامل داشته است، این شباهت نیز در بین اصحاب پیامبر که آن جناب را دیده بودند معروفیت داشت و تمام بنی هاشم و اصحاب پیامبر که یاد پیامبر می افتادند به زیارت علی اکبر می رفتند چنانکه از عبارت حدیث امام حسین این مطلب روشن می شود.[6]
اما شباهت علی اکبر ـ علیه السّلام ـ به پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ از نظر منطق، شباهت در نطق و گفتار است، چنانکه می دانید پیامبر اکرم بیانی بسیار زیبا و فصیح داشت و بسیار روشن و واضح سخن می گفت، خوش بیان، ‌خوش لحن و خوش صدا بود. لذا از این حیث، حضرت علی اکبر در این خصوصیات از جدش رسول خدا ارث برده بود و کاملاً شبیه آن حضرت سخن می گفت.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. زندگانی حضرت علی اکبر، نویسنده: مقرم.
2. حماسه سازان کربلا،نویسنده:  سماوی.
3. زندگانی امام حسین،نویسنده:  دکتر شهیدی.

پاورقی:
[1] . مفید، الارشاد، آل البیت، چاپ اول، 1413، ج 3، ص 135.
[2] . سماوی، محمد، ابصار العین فی انصار الحسین، قم، نوید الاسلام، چاپ اول، 1369، ص6 ـ 85، و مجلسی، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، 68، ج45، ص330.
[3] . محسن امین، اعیان الشیعه، بیروت، چاپ سوم، ج1، ص607.
[4] . نجم الدین، جعفر بن محمد، مثیر الاحزان، قم، مؤسسه امام مهدی، چاپ اول، ‌1406، ص 68 و ابن اعثم، الفتوح، ترجمه مستوفی، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1372، ص907.
[5] . قلم/4.
[6] . موسوعة کلمات الامام حسین ـ علیه السّلام ـ ، موسسه امام صادق، چاپ اول، 76، ص 610.