هدف از تخریب بارگاه ائمه بقیع (ع) چه بود؟

پرسش:

هدف از تخریب بارگاه ائمه بقیع (ع) چه بود؟

پاسخ:

یکی از پرخاطره ترین مکان های مدینه قبرستان بقیع است. بقیع به عنوان زمینی در حاشیه بخش مرکزی یثرب پیش از اسلام، گورستان مردم این شهر بود و پس از اسلام نیز به عنوان مهمترین گورستان مدینه شناخته شد،‌ در طول قرون مختلف اسلامی، مدفن صحابه، تابعین، همسران و فرزندان پیامبر و مهمتر از همه چهارتن از امامان شیعه بوده و از این رو محل زیارت تمامی زائران مدینة‌ منوره است.
از منابع و متون اسلامی و تاریخی بر می آید که در طول چهارده قرن گذشته و از زمان پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ بقیع مورد توجه مسلمین و بالاخص شیعیان بوده و همواره سعی می کردند آنرا آباد نگه دارند و در تکریم آن می کوشیدند و همچنین بر قبور ائمه ـ علیهم السلام ـ و مدفونین در آن، قبه و بنا می ساختند که تا حدود یک قرن پیش هم این بناها وجود داشته است.⁽¹⁾
ولی وقتی وهابیان و آل سعود بر حجاز و شهرهای مکه و مدینه و اطراف آن تسلط می یابند به خاطر برخی اعتقادات انحرافی و مخالف با اسلام اصیل این بناها را در تاریخ 8 شوال 1344 هـ . تخریب می کنند و این اقدام ننگین را در تاریخ به نام خود ثبت می کنند.⁽²⁾
اینکه چرا وهابیان این عمل زشت را انجام دادند و هدفشان از این کار چه بود بایستی دید که این فرقه منحرفه چه عقایدی داشته و تحت تاثیر چه افکاری بود که این ننگ را بر پیشانی خود زده و در همیشه تاریخ با این عمل زشت همراه خواهد بود.
وهابیان که پیروان محمد بن عبدالوهاب می باشند و همچنین از عقاید و نظرات ابن تیمیه متاثر هستند دارای عقاید و تفکراتی هستند که بر اساس آن عقاید نمی تواند بر روی قبور قبه و بارگاه ساخت و همچنین نمی تواند به انبیاء و اولیاء و صالحان توسل کرد. و یا به قصد زیارت قبر پیامبر سفر نمود یا نذر کرد و نیز طلب شفاعت از پیامبران و ائمه و استغاثه و استعانت از ارواح مقدسه و زیارت قبور آن بزرگواران را خلاف اسلام و توحید می دانند و معتقدند که هر کس این اعمال را انجام دهد به خداوند مشرک شده⁽³⁾ و لذا باید با آن مبارزه کرد.
با توجه به این که وهابیان با آل سعود متحد شده بودند وقتی که آل سعود قدرت گرفت تحت تاثیر افکار وهابیان که بر فرهنگ وحشی گری و تکفیر مسلمانان و ایجاد تفرقه میان مسلمین و خشن جلوه دادن تعالیم اسلام و محو آثار رسالت و وحی، سازش با تمام جباران و مستکبران استوار بود و با کینه ای که از تشیع و اهل بیت ـ علیهم السلام ـ داشتند این اقدام را انجام دادند و حتی ویران کردن قبر مطهر رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ نیز در حیطه اعتقادات منحرف این فرقه بود. اما تاکنون جرات چنین کاری را نیافته اند.
اما دست مایه و مستمسک وهابیان بر این کار حدیثی است که به اعتقاد دانشمندان نه اعتبار سندی دارد و نه اعتبار متنی.⁽⁴⁾ و لذا هیچ نیازی به طرح و بررسی آن وجود ندارد.
اما در رد عقاید وهابیه دربارة‌ مسائل مطرح شده باید گفت با دلائل فراوانی می توان این عقاید را باطل دانست اول اینکه سیره عموم مسلمین جهان از همان زمان رحلت پیامبر تا به امروز بر این بوده که پیوسته در مراسم حج و در ایام دیگر به قصد زیارت نزد قبر آن حضرت می روند و این سیره را هیچ کس نمی تواند منکر شود.
و دیگر اینکه در رابطه با بنای قبه‌ روی قبر در قرآن هست که مردم در زمان اصحاب کهف وقتی که از محل خواب آنها باخبر شدند بر روی آن مسجدی بنا کردند⁽⁵⁾ تا یاد آنها همیشه زنده بماند،‌ اگر این عمل خلاف بود قرآن آن را به عنوان کار پسندیده ذکر نمی کرد و یا اینکه چطور ممکن است 14 قرن هیچ کس متوجه حرمت ساختن بنا بر روی قبر نشده و یک باره در قرن 14 فقط وهابیان به آن پی ببرند، در حالی که حتی روی قبر ائمه چهارگانه اهل سنت هم قبه بنا کرده اند که الان هم در بغداد یکی از آنها موجود است. در باب شفاعت خواستن از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و شفیع قرار دادن آن حضرت باید گفت که حتی در زمان خود حضرت صحابه شخصاً از حضرت شفاعت می خواستند. انس بن مالک می گوید: از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ درخواست کردم که در روز قیامت در حق من شفاعت کند وی درخواست مرا پذیرفت.⁽⁶⁾
و یا اینکه دربارة زیارت قبور در منابع اسلامی اعم از شیعه و سنی آمده است که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ شخصاً به زیارت مدفونین در بقیع می رفت، به آنها سلام می کرد و به مردم سفارش می کردند به زیارت بقیع و مدفونین آن بروند. و باز از آن حضرت نقل است که فرمودند: هر کس قبر مرا زیارت کند شفاعتم بر او واجب است.⁽⁷⁾
بنابر اعتقاد اهل سنت نیز ساختن بنا و قبه بر روی قبور ائمه ـ علیهم السلام ـ و انبیاء و شهدا و صالحین جایز است، تا اینکه دیگران به زیارت آن پرداخته و به آن تبرک جویند.⁽⁸⁾
بنابراین می توان گفت که هدف وهابیان از این عمل زشت و ننگین چیزی جز کینه با اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و تخریب اسلام و همچنین اختلاف میان مسلمین که خواسته استعمار و استکبار بوده، نیست و با این عمل سرسپردگی خود به مستکبران را نشان دادند و با توجه به خفقانی که در جامعه عربستان ایجاد کرده بودند و مخالفین خود را مشرک می پنداشتند به راحتی این عمل را انجام دادند و با توجه به اینکه چندین سال قبل از تخریب بقیع در کربلا و نجف نیز حمله برده و این دو شهر مذهبی و شیعی را غارت و قتل و عام کرده بودند،‌ می توان به شدت به کینة آنها پی برد.

---

پاورقی:

1. نور الدین علی سمهودی، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1995، ج 3، ص 916.
2. حسین قره چانلو، حرمین شریفین، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، 1362، ص 162.
3. محمد جواد مشکور، موسوعه فرق اسلامی، بیروت، چاپ اول، 1415، جمع بحوث اسلامی، ص 522 و جعفر سبحانی، آئین وهابیت، تهران، چاپ اول، انتشارات اسلامی، از ص 38 تا 100.
4. همان، ص 60.
5. سورة‌ کهف، آیة 21.
6. جعفر سبحانی، توسل یا استمداد از ارواح مقدسه، تهران، چاپ دوم، 1363، انتشارات قدر، ص 69.
7. علاء الدین هندی، کنز العمال، بیروت، چاپ 1409، موسسه رساله، ج 1، ص 651.
8. سید البکری، اعانة الطالبین، ج 2، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ص 120.

معرفی منافع جهت مطالعه بیشتر:

1-فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی ، ج3 ، جعفر سبحانی

2-بنای بر قبور ، حسین غیب غلامی