پاسخ کده

پاسخ به شبهات با گارانتی

پاسخ کده

پاسخ به شبهات با گارانتی

پرسش:

چرا امام سجاد(ع)  بیش از سایر معصومین(ع) به دعا پرداختند و امام باقر و امام صادق (ع) به مکتوب سازی دستاوردهای اسلام اقدام فرمودند؟ آیا نمی شد که راه قیام خونین یا صلح اعتراض آمیز و... را پیش بگیرند؟

پاسخ:

از ویژگی های رهبران آگاه و لایق و شایسته، عملکرد مناسب آنان بر اساس مقتضیات زمان، مردم و نیازهای اجتماعی آنان می باشد.
امامان معصوم ما رهبران الهی و سیاسی و آگاه و شایسته ای بودند که در طول تاریخ عملکرد شان هم از جهت علمی و هم از جنبه عملی بر اساس مصالح امور مسلمین و به ویژه شیعیان بوده است. چنان چه در زیارت شریف جامعه کبیره می خوانیم: «قادة الامم... ساسة العباد».(1)
پیشوایان شایسته امت ها و سیاست مداران و مدیران جامعه. «ساسة» جمع سایس است به معنی مدبّر و کسی که امور مملکتی را از روی عقل و تدبیر اداره کند و در هر کاری بصیر و دانا و کار آزموده باشد.
ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ هر یک در دوران زمامداری و خلافت الهی خود با دقت و کاردانی و دانش الهی، مصالح امور اجتماعی و انفرادی بندگان خدا را سنجیده و بر طبق آن عمل نموده اند. در مسأله زمامداری خلق بخصوص در مأموریت های الهی چیزی مهم تر از حسن تدبیر و کاردانی برای نظم و برقراری حکومت عدل و داد در میان مردم نیست و از این جهت کسی که از طرف خدای سبحان به این سمت منصوب می شود، باید بهترین سیاستمدار و داناترین فرد در هر دوران باشد. چنان که انبیاء ـ علیهم السلام ـ به ویژه رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ عالی ترین مقام و کاردانی و سیاست را دارا بوده چون این امر لازمه مقام نبوت و ولایت است و جز از طریق تدبیر و دانایی و سیاست و کاردانی که بر خواسته از دانش الهی می باشد، امکان راهنمائی و هدایت بندگان میسر نیست و باید گفت که امر سیاست یکی از مراتب مقام نبوت است که در نصب خلافت به اوصیاء و امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ تفویض شده است و از همین جهت است که اسلام را، دین سیاست خوانده اند. چون تمام پیشوایان و زمامداران آن در هر دوران با تدبیر و سیاست مدار بوده اند.
و اگر توجه کنیم بعد از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ امامان ما چقدر مواجه با مخالفت ها و خلاف کاری ها و نفاق و دسته بندی ها بوده و از همه بالاتر، با طاغوتیان و حکّام به ناحق زمان خود در ستیز و پیکار بوده اند، و اگر کوچک ترین غفلتی در امر سیاست و نگهداری دین به وجود می آمد و اگر تدبیر و کاردانی آنان در راه حفظ اسلام نبود، چگونه دین خدا در مسیر تکامل راه خود را طی می نمود، نگاه به تاریخ اسلام و ائمه اطهار این معنا را روشن می سازد، بعد از رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ که سیاست نگهداری اسلام بدست توانای امام علی ـ علیه السلام ـ افتاد و امام چگونه با انواع تدبیر در برابر مشکلات و طوفان های شدید ایستادگی کرد. گاهی در میدان مبارزه در مقام جنگ با اهل کفر و نفاق و ستم بود و گاهی در مقابل بعضی از حوادث به خاطر مصالح عمومی صلح می کرد و اسلحه را به زمین می گذاشت تا مبادا لطمه به دین خدا وارد شود. و زمانی هم سیاست آن بزرگوار چنین اقتضاء می کرد که در گوشه ای آرام به تفسیر آیات الهی و سنّت پیامبر بپردازد. کافی است در امر سیاست امام علی ـ علیه السلام ـ به همان دستوری که به مالک اشتر در امر حکومت مصر داده است توجه شود. (عهدنامه مالک اشتر)
این سیاست جهانی اسلام مختص امام علی ـ علیه السلام ـ نیست، بلکه امامان معصوم ما همگی در این امر به وجوه گوناگون و شیوه های مختلف در دوران خلافت و امامت خود سیاست های خاصی به کار برده اند. مثلا امام حسن ـ علیه السلام ـ در برابر آن همه ناروائی ها بردباری کرد، گویا سیاست امام ـ علیه السلام ـ در آن ایام چنین اقتضاء می کرد که برای تحکیم و حفظ اسلام در آن دوران پر هرج و مرج و پر آشوب، خونسردی و بردباری را پیش بگیرد و برای نگهداری اسلام و دین خدا راه مسالمت و صلح را در برابر منافقین و مخالفین اختیار کند. چنان چه خود آن بزرگوار درباره صلح خودش با معاویه می گوید.(2) و یا اینکه امام حسین ـ علیه السلام ـ برای برقراری و استقامت دین خدا بهترین سیاست را راه مبارزه و مجاهده در برابر کفر و الحاد و خلفاء فاسد اموی دانسته، وارد میدان کارزار شده است، همچنان که سیاست امام حسن صلح را بر جنگ ترجیح داده سیاست امام حسین نیز جنگ و پیکار را بر صلح و سازش مقدّم داشت، اما هر یک به نوبه خود برای نگهداری دین خدا و مکتب تشیع بهترین سیاست را به کار بردند.(3)
امام سجّاد ـ علیه السلام ـ نیز همین روش یعنی عملکرد بر اساس مصالح اسلام و مکتب تشیع را نصب العین خودش قرار داده و عملکرد آن بزرگوار از کربلا تا شام و سخنرانی تاریخی او در مسجد جامع اموی در دمشق در معرفی اهل بیت و جنایات یزید، که بنیان ستم و حکومت اموی را متزلزل ساخت، گواه این مدعا است. پس از بازگشت از شام و اقامت آن حضرت در مدینه، معارفی که از آن حضرت در میان شیعیان نشر یافت و از این راه تشیع توسعه فراوانی یافت که اثر آن در زمان امامت امام پنجم به ظهور پیوست، یقینا در راستای تحقق همان اهدافی بود که امام حسن برای آن تن به صلح داد و امام حسین ـ علیه السلام ـ دست به قیام مسلحانه زد. معارفی که در صحیفه سجادیه که از آن به زبور آل محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ یاد می شود و دعایی که آن حضرت برای رزمندگان و مرزداران اسلام دارد،(4) تا ابد پشت ستمگران و متجاوزان به مرزهای دین را می لرزاند. و همینطور برخورد عالمانه و مدبّرانه آن حضرت در قضیه حرّه و تجاوز سپاه یزید به فرماندهی مسلم بن عقبه، که باعث شد کیان اسلام و امامت و اهل بیت محفوظ بماند.(5)
امام باقر و امام صادق ـ علیهما السلام ـ نیز بر اساس همین سیاست کار خود را ادامه دادند. سیّد الشهدا بر اساس سیاست الهی خویش دانست که شهادت و قیام اش در بقاء و استمرار اسلام اثر مفید دارد، قیام کرد و شهید شد و اثرش هنوز هم باقی است. امام صادق ـ علیه السلام ـ نیز مصلحت اسلام را در فرصتی که برای تعلیم و تأسیس کانون علمی مناسب پیش آمد، دید، به این کار همّت گماشت. بغداد که کانون جنبش علمی اسلامی صدر اسلام است در زمان امام صادق بنا شد. آثار وجود و تدابیر امام صادق ـ علیه السلام ـ است که می بینیم شیعه، بر سایر فرق، در علوم و معارف اسلامی پیش قدم شد و یا لااقل دوش بدوش دیگران حرکت کرد و در همه رشته ها از ادب و تفسیر و فقه و کلام و فلسفه و عرفان و نجوم و ریاضی و تاریخ و جغرافیا، کتاب ها نوشت و رجال بزرگ بیرون داد و عالی ترین و نفیس ترین آثار علمی را به جهان تحویل داد. اگر امروز می بینیم اصلاح طلبانی، به رسمیت شیعه بعد از هزار و اندی سال اقرار و اعتراف می کنند به خاطر این است که شیعه یک مکتب واقعی اسلامی است و آثار شیعی در هر رشته نشان می دهد، که دیگر نمی توان اتّهامات سیاسی به آن بست. این آثار مولود ایمان و عقیده است. رسمیت امروز شیعه معلول طرز کار و عمل آن روز امام باقر و امام صادق ـ علیهما السلام ـ است.(6)
همین طور بقیه امامان معصوم ـ علیهما السلام ـ که هر کدام در زمان خودش سیاستمداران الهی بوده اند و سیاست را عین دیانت می دانستند.
بنابراین تمام موضع گیری های آن بزرگواران برخواسته از سیاست الهی شان و به حق و به نفع اسلام و مسلمین و بر اساس مصلحت بوده است، هر چند به مقتضای زمان و شرایط اجتماعی، متفاوت و مختلف بوده است. اگر در مواردی نمی توانیم موضع ائمه را هضم و تحلیل کنیم ضعف به خود ما بر می گردد و باید با تلاش و مطالعه در سیره و روش آنها این نقیصه را جبران کنیم. بدون چشم مصلّح به خورشید نگاه کردن به ضرر چشم تمام می شود و دید انسان را تاریک می کند.



پاورقی:

1. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص999.
2. حسنی، علی اکبر، تاریخ تحلیلی اسلام، ج1، ص465.
3. همان.
4. صحیفه سجادیه، دعای 27.
5. تاریخ طبری. ج7، ص402 ـ 403.
6. مجموعه آثار شهید مطهری، ج18، ص48 ـ 49.



معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1-سیری در سیره ائمه

2-حیات فکری و سیاسی  امامان شیعه؛ رسول جعفریان

3-سیره پیشوایان؛ مهدی پیشوایی


موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۲/۲۴
علی نظیف

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی